Nieuwe concepten om boodschappen te doen
Hoewel het supermarktenconcept langzaam aan het verouderen is en internet steeds meer nieuwe mogelijkheden biedt om boodschappen te doen, is het online boodschappen doen (nog ) niet doorgebroken. Het marktaandeel van online boodschappen bedraagt slechts enkele procentpunten. Een belangrijke reden hiervoor is dat er tot nu toe geen adequaat businessmodel is gevonden dat goed inspeelt op een goede prijs-kwaliteit verhouding. De vraag is natuurlijk wanneer dit innovatieve model zich gaat aandienen en welk effect dit gaat hebben op de fysieke supermarkten en de winkelcentra waar deze gevestigd zijn. Initiatieven beginnen zich steeds meer aan te dienen en ook supermarktorganisaties zelf experimenten, terecht, hiermee. Tot nog toe zijn deze nog niet echt innovatief.
De meerwaarde van pick-up-points
Een in het oog springend initiatief zijn de afhaalpunten en pick-up-points. In feite echter geen echte innovatie, omdat het aloude concept van keuze en alles in een kunnen kopen niet veranderd. Bovendien is thuisbezorgen op zich natuurlijk niet vernieuwend. Vroeger kwam de melkman ook aan huis en had de bakker een broodkar. Supermarkten benaderen het thuisbezorgen nog puur en alleen als een dienstverlening. Hetzelfde geldt voor online thuisbezorgingsdiensten van boodschappen. Deze komen (nog) niet van de grond. Voornaamste reden hiervan is de klassieke benadering van het distributiemodel. Ze willen compleet zijn. En zijn vaak niet meer dan een extra schakel in de distributieketen, dus per definitie niet prijsconcurrerend.
Dit neemt niet weg dat afhalen en pick-up-points wel degelijk inspelen op een consumentenbehoefte. Ik voorspel een grote vlucht van dit systeem indien het niet meer beschouwd wordt als dienstverlening, een extra dienst, maar als een (zelfstandige) distributievorm naast of separaat van de klassieke winkel. Het unique-selling-point van een afhaalpunt is juist gemak en efficiëntie. Dan moet je daar op focussen en dit niet toch weer willen combineren met andere aankoopimpulsen waardoor het concept juist weer teniet wordt gedaan. De wijze waarop afhaalpunten nu in de bestaande winkels worden geïntegreerd is te omslachtig en niet de juist oplossing.
Innovatie door foodboxen en online foodspecialties
Initiatieven waar je zeker wel kan spreken van innovatie zijn de ontwikkeling van (online) foodboxen en online specialties, bijvoorbeeld wijnvoordeel.nl, koopeenkoe.nl, hello fresh, mathijsmaaltijdbox of streekbox.nl. Dit zijn weldegelijk innovaties. Wat ze namelijk doen is het boodschappen doen op een andere wijze benaderen. Ze richten zich op een bepaald segment en proberen hierin gemak en kwaliteit te dienen. Ook innoverend is de verticalisering en ketenverkorting. Dit houdt in dat in de route van producent naar consument een aantal stappen worden overgeslagen, wat leidt tot grotere efficiëntie in het distributiemodel en vaak ook nog leidt tot meer productkwaliteit en consumentbeleving. Deze (online) retailers denken consumentgericht en sleutelen aan het distributieproces en het businessmodel. Ze blijven ook niet hangen in de dogma’s dat de consument zelf de boodschappen wil uitzoeken en wil voelen en ruiken. Op deze manier weten ze in te spelen op gemak, keuze en juiste prijs en kwaliteitverhouding. De primaire basisbehoeften van de consument.
Anders boodschappen doen
Deze ontwikkelingen leggen druk op het klassieke businessmodel van de supermarkt en het concept van de winkels. De ontwikkelingen kunnen namelijk leiden tot een differentiatie in het boodschappen doen. Door het toenemende gemak van afhaalpunten en thuisbezorging is het niet meer nodig alle boodschappen in een keer te doen. De consument gaat veel meer keuzes maken en zoeken naar retailers die voor hen de juiste prijs kwaliteitsverhouding bieden, op verschillende plekken en verschillende momenten. Zo kan ik me voorstellen dat iemand zijn commodity of bulk producten wekelijks afhaalt bij een pick-up-point, verse groente in een foodbox laat thuisbezorgen en zo voldoende tijd overhoud om een totale foodbeleving te krijgen in een foodhal, gevestigd in een mooi historisch pand. Zie hier het nieuwe boodschappen doen. Supermarkten moeten hierop inspelen en op een consumentgerichte manier hun businessmodel aanpassen. Maak dus de stap in de richting van afhaalpunten. Maar doe ook de daarop volgende stap en pas het businessmodel aan.